Projenin Amacı

Ülkemizin Bilim ve Teknoloji alanında alması gereken çok önemli mesafeler vardır. Bunun için bireylerin erken yaşta Bilim ve Teknoloji alanına yönlendirilmeleri gerekir. Bunu gerçekleştirecek olan en önemli meslek grubu ise öğretmenlerdir.  Öğretmenlik branşları içinde ise Fen Bilimleri branşının tartışılmaz bir önceliği ve önemi vardır. Genç bireyleri bilimsel merak, metotlu çalışma, kıyaslama ve gözlem yapmaya özendirmek ancak Astronomi derslerine yöneltmekle olur, çünkü bilim eğitimi astronomi ile başlar. Milli Eğitim Bakanlığı 2017 yılından itibaren Fen Bilimleri dersi programında önemli bir değişikliğe gitmiş, Astronomi ile ilgili konuların içeriği, kazanım sayısı ve süreleri arttırılmış, ayrıca 3 ila 8. sınıflarda Astronomiye dair konular Eylül ayına çekilerek ilk ünite haline gelmiştir. Ancak burada hesap edilemeyen bir başka ihtiyaç ortaya çıkmıştır. Bu, fen bilgisi öğretmenlerinin astronomi konusunda kendilerini yetersiz hissetmeleri ve özellikle halen hizmet vermekte olan öğretmenlerin çok büyük bir kısmının fakülte öğrenimleri sırasında Astronomi dersi görmemiş olmaları gerçeğidir. Bu gün hala birçok Eğitim fakültesinin Fen Bilgisi Öğretmeni yetiştiren bölümlerinde Astronomi dersi verilememekte veya doktorası bu konu üzerine olan öğretim üyesi eksikliği yüzünden dersler yeterince etkili/uygulamalı işlenememektedir. (örneğin teleskop kullanma becerisi hemen hiçbir eğitim fakültesinde öğretmen adaylarına öğretilememektedir, halbuki teleskop, astronomi ve bilim eğitiminde mikroskop kadar önemli bir enstrümandır)  Eğer henüz fakülte döneminde kuramsal ve uygulamalı olarak astronomi bilgi ve becerileri öğretmen adaylarına sunulabilirse hem öğretmen adayının fakülte öğrenimindeki fen öğrenme motivasyonu artacak hem de bilimin doğası, fen eğitiminin temel boyutlarını fark etmesi sağlanmış olacaktır. Ayrıca, göreve atama sonrasında daha etkin, verimli ve keyifli ders ortamları oluşturulabilecek, astronomi kulüp çalışmaları ile okulunda renkli bir öğrenme atmosferi oluşturabilecektir.

3-8. sınıf düzeylerindeki çocukların doğadaki olayları gözlemleme, bazı açıklamalar arama ve anlama gayreti fen eğitiminde iyi bilinen bir konudur. Bilim eğitiminde temel amaç öğrencilerde merak uyandırmak ve gözlem becerisi geliştirmektir. Bu amacı gerçekleştirme yolunda ise en önemli aktör ÖĞRETMEN'dir. Öğretmenler adayları için Astronomi seminerleri düzenlemek yolu ile temel astronomi konularında bilgilenmeleri sağlanmalıdır. Öğretmenlerin astronomi konularında elde ettikleri bilgi ve birikim, yeni fen bilimleri program içeriği ile de örtüştürülünce öğrencilere bilim ve teknolojik düşünme, bilim okuryazarlığı ve çevre, gezegen, evren ilişkileri daha kolay transfer edilebilecektir. Özellikle öğretmen adaylarına temel teleskop kullanım becerisi kazandırılması ile gökyüzündeki bilinen/tanıdık olunan objeler (Güneş sistemi gezegenlerinden bazıları ve uydumuz Ay) ve gökyüzü olayları, mevsimlerin oluşumu, tutulmalar, yıl, takvim, zaman kavramları kolayca anlaşılır hale gelecektir. Teleskop kullanarak ve gece gözlemleri yapılarak gökkubbe incelenebilirse öğrencilerde Güneş sistemi, yıldız ve gezegenler arasındaki farklar, teknoloji ile bu alanda yapılan yeni keşifler, bu keşiflerin dünyadaki teknolojik gelişmelere yansıması ve tabi bilimin doğası, bilim eğitimi gibi bilimsel/eğitsel konulara yönelen bir ilgi sağlanması çok muhtemeldir. Günümüzde teleskoplar çok ucuzlamış veya okullar, öğretmenler ve hatta veliler tarafından daha kolay edinilebilir olmuştur. Tübitak ve Üniversiteler tarafından düzenlenen çalıştaylarda (Örneğin Astronomi Öğretmen Seminerleri -AÖS’ler-) astronomi konusundaki temel bilgileri öğrenen fen öğretmenleri daha büyük bir özgüven ve daha doğru bilgilerle öğrencilerin karşısına çıkabilmektedirler. Özellikle Milli Eğitim Bakanlığı onayı alınmış olsa da hala birçok ders kitabında kavram yanılgıları ve yanlış bilgilere sıkça rastlanmaktadır. Fen öğretmenlerinin henüz hizmet öncesi öğrenim döneminde astronomi ve fen eğitim yaklaşımları konusunda TÜBİTAK projeleri ile yoğun eğitimler alması uzun vadede okullarımızdaki fen eğitim kalitesini de güçlendirecek, öğretmenler arasında da etkileşim yolu ile bilginin yaygınlaştırılması süreçlerine hizmet edilmiş olunacaktır.

Fen bilimleri Öğretmen Adaylarına(FBÖA) yönelik projeli çalışmalar yapılarak önce öğretmen adayında daha sonra ise bu grubun buluşacağı ortaokul öğrencilerinde bilim ve teknolojiye yönelik merak yaratılması çok verimli bir fen kültürlenme süreci olabilecektir. Ortaokul öğrencilerinde bilim ve teknolojiye ilgiyi artırmak, gelecek kuşakların bilimi öz yaşamlarının doğal bir ögesi olarak görmelerini sağlamak ülkemizin refahı ve gelişimi açısından çok önemlidir. Nitelikli Fen eğitimi sayesinde çevre, doğal kaynaklar, endüstriyel ve teknolojik gelişim, bilim insanı kaynağı, patent ve yeni fikir üretimi, ar-ge becerisi oluşturmayı ve geliştirmeyi teşvik eder. Öyleyse Fen öğretirken bu alanı sevdirmenin de bir yolu bulunmalıdır. Bilim/Fen eğitimi en kolay Astronomi eğitimi ile baslar. Gelişmiş ülkelerde astronomi fen eğitiminin çok değerli bir bileşeni olup, başlangıç aşamasında öğrencilere astronomi becerileri ve Dünya, Güneş, Ay, Güneş sistemi, karadelikler, Galaksiler ve Evren hakkında bilgiler verilerek bu soyut gibi görünen alan uzay çalışmaları ile nasıl somutlaştırılabileceği gösterilir.

Örneğin gelişmiş ülkelerde henüz küçük yasta öğrenciler uzay bilimlerinin incelenebileceği merkezlere götürülerek ufuklarının genişlemesine yardım edilir. Bu tür ziyaretler için imkanlar yoksa bile Bilim Merkezlerinde mutlaka astronomi ile ilgili bölümler vardır ve çocuklar sorularına temel cevapları burada bulurlar. Bu sırada soruları doğru ve basit bir şekilde açıklayabilecek donanımda bir öğretmen varlığı elzem bir konudur

Bu kapsamda FBÖA kritik bir kütle olup, bilim eğitimi ve astronomi konularındaki birikimlerini zenginleştirmek ve kazanımlarını gelecekteki öğretim faaliyetlerine katmak hayati bir konudur.

TÜBİTAK BIDEB 2237A projeleri sayesinde öğretmen adaylarında Astronomi hakkında ek bilgi, beceri ve mesleki donanım oluşturmak, ayrıca güncel eğitim yöntem ve tekniklerini bilim eğitimi özelinde tartışmak gelecekteki öğrenci ve onların ailelerine kadar uzayan bir etkileşim sürecini başlatacaktır (yaygın etki) ki bu yerel ve ulusal tüm kurum ve kuruluşlarının görevidir. Öğretmen adaylarına özel ASTRONOMİ içerikli TÜBİTAK BİDEB-2237A projelerinin Eskişehir’de başlatılması, birkaç yıl içinde görevde olacak Fen öğretmenleri açısından nitelikli bir çalışma olacaktır. Eskişehir’deki çok donanımlı iki merkez projemizdeki uygulamalı astronomi gözlem ve eğitim faaliyetlerine destek verecektir. Bunlardan birisi Eskişehir Teknik Üniversitesi Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Gözlemevi ile Sabancı Uzay Evidir.

Her iki merkezin teknik imkan ve uzman desteği alınarak yapılacak aday öğretmen eğitim projemizde fen öğretmen adayları eksiksiz TEMEL ASTRONOMİ EĞİTİMİ alabilecektir. Ayrıca, SQM (Sky Quality Meter) cihazı ile son yıllarda giderek su yüzüne çıkan bir kirlilik türü olan Işık Kirliliği hakkında bilgi sahibi olan öğretmen adayları SQM cihazı ile Işık kirliliği ölçmeyi öğrenecek, teleskop kullanma becerisi edinerek kadar fen eğitiminde önemli bir ihtiyaç olan teleskoplar konusunda bir çok bilgiye vakıf olabileceklerdir.

İçerik

Eğitim Fakültelerinin önemli bir kısmında astronomi eğitimi yeterli düzeyde verilememektedir ancak yeni fen programında 3-8. Sınıfa kadar  astronomi konuları kazanım ve içerik olarak yoğunlaştırılmış, astronomiye dair konular  güz dönemi başına çekilmiştir.  Eğitim fakültelerine devam etmekte olan Fen Bilgisi 3. Sınıf öğretmen adaylarına uygun seviyede Astronomi bilgi ve beceriler oluşturmak veya geliştirmek üzere teorik ve uygulamalı eğitimler içeren, finalde proje hazırlama kültürü ile materyal geliştirmeyi de kapsayan etkinlikler yolu ile yoğun öğrenme atmosferi oluşturmak konu edilmiştir. Proje etkinlikleri sayesinde katılımcılar Astronomi konusunda nitelikli bilgi elde etmiş öğretmenler olarak mezun olmaları sağlanmış, bu bilgi ve becerileriyle sahadaki bilim eğitimi faaliyetleri desteklenmiş olacaktır